این روزها همه جا حرف از خط مقدم جبهه سلامت است؛ خط مقدمی که سربازان آن پزشکان و پرستارانی هستند که به طور شبانه‌روزی در محل استقرار بیماران مبتلا به کرونا مشغول به کارند. حالا دیگر کار آنها شب‌و‌روز و شیفت کاری نمی‌شناسد. همه با هم برای ریشه‌کن کردن این بیماری دست به دست یکدیگر داده‌اند، به طوری که هرازگاهی خبر شهادت یکی از اعضای کادر درمان در مقابله با ویروس کووید ۱۹ را می‌شنویم.
سفیدپوشانی که این روزها در مقابل تمام کمبودها و کاستی‌ها صبر پیشه کرده‌اند و بر اساس وظیفه انسانی خود فقط به نجات جان مردم فکر می‌کنند و با وجود مواجه‌‌شدن با ناملایمات، عرصه خدمت را به جولانگاه تسویه‌حساب تبدیل نکرده‌اند.
در شرایطی که ویروس ناشناخته کرونا هر روز وجهی از پیچیدگی‌های خود را نشان می‌دهد و همچنان علم بشر از کشف دارو و واکسن علیه آن ناتوان مانده، مدافعان عرصه سلامت نیز هر روز نمایی از فداکاری و ایثار خود را در عرصه خدمت به کشور و نجات جان هموطنان‌شان عیان می‌کنند. حالا امروز مردم قدرشناس خدمات کادر درمانی بیمارستان‌ها هستند و بیش از گذشته نسبت به سختی کار آنها و خدماتی که این قشر برای جامعه دارد، آگاه شده‌اند و گویای این سختی‌ها و خدمات تصاویر و فیلم‌هایی است که در فضای مجازی دست‌به‌دست میشود.
پشت خط مقدم چه می‌گذرد؟
اما جالب است اگر بدانید که این فقط کادر درمان نیستند که به مبارزه به این ویروس برخاسته‌اند. در پشت خط مقدم افراد زیادی هستند که به صورت شبانه‌روزی سعی در قوی کردن خود در برابر این بیماری دارند؛ جوانانی که در آزمایشگاه‌های خود مشغول تحقیق و پژوهش برای کشف ماهیت این ویروس هستند، به طوری که تاکنون صدها پروژه تحقیقاتی برای کشف ماهیت ویروس و رفتار آن تعریف شده و در حال انجام است و نزدیک به ۲۰۰۰ تست بالینی در قالب ۷۶ پروژه برای کشف پروتکل‌های درمانی، داروهای موثر، روش‌های سلول‌درمانی، استفاده از پلاسمای خون بیماران بهبود یافته و داروهای گیاهی موثر بر بیماری انجام شده است.
این مطالعات با مشارکت بسیاری از دانشمندان، محققان شاغل در پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در حال انجام است و پروژه‌های متعددی برای کشف واکسن با مشارکت شرکت‌ها و پژوهشگاه‌ها در جریان است و امید می‌رود که ماهیت ژنتیکی ویروس به زودی استخراج شود.
تولید ماهانه هشت میلیون کیت تشخیص کرونا
اما تلاش‌ها به اینجا ختم نمی‌شود. احتمالا در روزهای گذشته خبر تولید کیتهای تشخیص کرونا در ایران را شنیده‌اید؛ کیت‌هایی که هنوز بسیاری از کشورهای جهان بر سر داشتن نوع ساده‌ای از آن به مشکل برخورده‌اند. حالا در روز گذشته خط تولید یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان با حضور دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌‌جمهوری و جمعی از رسانه‌های داخلی و خارجی برای تولید کیتهای ایرانی افتتاح شد. در طول بازدید از این شرکت، جوانان زیادی در بخش‌های مختلف مشغول به کار بودند.
حالا برای تشخیص بیماری تاکنون دو نوع کیت با دو روش مختلف، یکی بر پایه بزاق و یکی بر پایه آزمایش خون در داخل کشور به تولید انبوه رسیده که هر دو روش مزایای خاص خود را دارد. آقای دکتر ستاری، معاون علمی رییس‌جمهوری پس از بازدید از این مجموعه در جمع خبرنگاران گفت: «به یاری فعالان زیستبوم فناوری و نو‌آوری، تجهیزات مبارزه با کرونا مانند تجهیزات پزشکی، اتاق عمل، ماسک و ونتیلاتور‌ها در ایران ساخته شده‌اند. راه‌اندازی خط تولید کیتهای تشخیصی این ویروس یکی از اقدامات مهم و موفق در این حوزه بود.»
رییس ستاد توسعه زیست‌فناوری، تولید کیتهای تشخیصی ایران‌ساخت را یک گام بلند در مبارزه با کروناویروس دانست و گفت: تولید کیتهای تشخیص، یکی دیگر از اتفاقات ویژه در این حوزه است. ۶ شرکت دانش‌بنیان در این حوزه تاییدیه‌های نهایی را اخذ کرده‌اند و انواع مختلف این کیت‌ها را
تولید می‌کنند.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با اشاره به اینکه شرکت پیشتاز طب یکی از بزرگ ترین شرکت‌های فناور فعال در این حوزه است، بیان کرد: دو نوع کیت تشخیصی توسط شرکت این شرکت دانش‌بنیان وجود دارد. نوع نخست کیت‌هایی است که بر اساس آنالیز پی‌سی‌آر (PCR) عمل می‌کنند و توان تولید این نوع از کیت‌ها ۱۰۰ هزار عدد
در هفته است.
ستاری، نوع دوم را کیتهای سرولوژی عنوان کرد که قابلیت تشخیص کرونا را دارد و دو میلیون کیت از این نوع در هفته به تولید می‌رسد. این اتفاق برای کشور اهمیت دارد. کیتهای سرولوژی کرونا با هدف تشخیص اینکه آیا سیستم ایمنی بدن افراد جامعه نسبت به این بیماری پاسخ داده است یا خیر، به تولید رسیده است. این محصول به لحاظ کاربردی در کنار کیتهای تشخیصی کارآمد است و به عنوان یک ابزار صرف تشخیصی نیست و موازی با کیتهای تشخیصی کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ البته با گسترده‌شدن ظرفیت تولید دیگر شرکت‌های فناور، قطعا این ارقام بزرگ‌تر و معنی‌دارتر خواهد شد و میتوانیم به یکی از صادرکنندگان جدی کیتهای تشخیصی تبدیل شویم. همچنین بخشی از شرکت‌ها نیز در حوزه کیتهای استخراج کار می‌کنند که عملا این سه نوع کیت در کشور به تولید انبوه رسیده است. این تولیدات ضمن آنکه پاسخگوی نیاز داخلی است، می‌تواند به دیگر کشورها صادر شود.
کیت سرولوژی دقیقا چه میکند؟
پروژه کیتهای سرولوژی کرونا با هدف تشخیص اینکه آیا سیستم ایمنی بدن افراد جامعه نسبت به این بیماری پاسخ داده است یا خیر به تولید رسیده است. آقای وحید یونسی، مدیر کسب‌وکار شرکت پیشتاز طب زمان در حاشیه رونمایی از این کیت گفت: این محصول به لحاظ کاربردی در کنار کیتهای تشخیصی است و به عنوان یک ابزار صرف تشخیصی نیست و موازی با کیتهای تشخیصی کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین این کیت‌ها با بررسی جوامع و مشاغل مختلف در سیاست‌گذاری استفاده میشود و این کیت‌ها به پزشکان و سیاست‌گذاران نظام سلامت کمک میکند که موضوع فاصله‌گذاری هوشمند در شهرها و مشاغل مختلف
اجرایی شود.»
وی در عین حال تصریح کرد که کاربرد اصلی این کیت‌ها برای سیاست‌گذاری است و اینکه در کدام مناطق وضعیت قرمز بوده و شیوع بیشتر یا سابقه ویروس در هر منطقه با این تست‌ها به چه شکل است.
با تست سرولوژی می‌توان با اطمینان بیشتری گفت که چه کسانی قبلا به این بیماری مبتلا شده‌اند اما هیچ علامت و نشانه‌ای نداشته‌اند. این کیتهای تشخیصی ابتدا در برخی مشاغل که ریسک بالایی دارند مانند کادر درمان و ارتباطاتی که نمی‌تواند قطع شود، آغاز و بررسی میشود که چه درصدی از این افراد با بیماری ویروسی کرونا مواجه شده‌اند و پس از آن به ترتیب وارد خوشه‌های مختلف جوامع میشود تا به یک دید کلی و جامع از اتفاقاتی که در دو ماه گذشته با این بیماری ایجاد شده است، برسیم.
این تمام ظرفیت ما نیست
اگرچه هنوز بسیاری از این شرکت‌ها دوره استارت‌آپی و نوپایی خود را طی می‌کنند، آمادگی درگیری در یک جنگ تمام‌عیار با یک ویروس بسیار پیچیده را ندارند، ولی به‌سرعت در حال رشد هستند و دانش لازم برای مقابله با حوادث اینچنینی را به دست آورده‌اند؛ ضمن اینکه همین شرکت‌ها در حال تولید پیچیده‌ترین داروهای ساخت داخل برای مقابله با این بیماری هستند و کلیه داروهای استفاده‌‌شده در مراکز درمانی، «ایران‌ساخت» هستند. در حالی که کشورهای پیشرفته با مشکلات جدی در تامین تجهیزات پزشکی و بیمارستانی خود دست به گریبانند، در ایران شرکت‌های دانش‌بنیان کلیه محصولات را در داخل تولید کرده‌اند و تاکنون هیچ‌گاه بیماری کمبود این تجهیزات از جمله ونتیلاتور، سی‌تی اسکن، تجهیزات اتاق‌های آی‌سی‌یو و عمل، اکسیژن‌ساز بای پپ و… را تجربه نکرده است. تاکنون چندین خط تولید ماسک ایجاد شده و روز گذشته هم خط تولید انبوه دو نوع کیت تشخیص کرونا به بهره‌برداری رسید که نه‌تنها نیاز ایران را تامین میکند بلکه حتی می‌توان بخشی از این تولیدات را به دنیا صادر کرد.
۲۳ داروی زیستی در داخل کشور تولید میشود
ستاری در بخشی از سخنان خود در حاشیه افتتاح خط تولید کیتهای تشخیص کرونا گفت: بین ۱۵ تا ۲۰ روز آینده ۴۰ خط تولید ماسک، در کشور راه‌اندازی خواهد شد. همچنین در حوزه تولید مواد ضدعفونی‌کننده و تجهیزات پزشکی هم شرایط بسیار خوبی داریم. ایران در حوزه تولید بیوتک پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است و در حال حاضر ۲۳ داروی زیستی در داخل کشور تولید میشود. این در حالی است که در ترکیه حتی یک داروی زیستی داخلی هم تولید نشده است. همه این موفقیت‌ها را مدیون توانمندی و ظرفیت‌‌‌های استارت‌آپ‌ها، دانش‌بنیان‌ها و زیستبوم فناوری و نو‌آوری هستیم.
