“شریف‌استار” آزمون کارآفرینی برای ۱۳ تا ۲۳ساله‌ها در دانشگاه شریف

0
583
 این روزها بحث مشکلات اقتصادی نقل هر محفلی است. اینکه چگونه اقتصاد کم‌رونق خام‌فروش کشورمان را به سمت اقتصادی پویا سوق دهیم دغدغه بسیاری از اندیشمندان و اهالی فن است. به همین دلیل دانشگاه صنعتی شریف به‌صورت رسمی برای نخستین‌بار اقدام به برگزاری آزمون کارآفرینی برای افراد ۱۳ تا ۲۳‌سال کرده است تا بتواند در میان آن‌ها مستعدترین‌های‌شان را در کشور انتخاب کرده و برای دو دهه آینده بر روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کند. شرکت در این آزمون بیشتر از چند ساعت از زمان‌تان را نمی‌گیرد اما در نهایت از یک اتفاق وحشتناک نجات‌تان می‌دهد: خطر وارد شدن به رشته و شغلی که اصلا به دردتان نمی‌خورد!
در چند سال اخیر صحبت از مشکلات اقتصادی و اقتصاد تک‌محصولی زیاد به میان آمده است؛ در یک دهه اخیر روند ذائقه و سلیقه دانش‌آموزان و دانشجویان تغییر پیدا کرده است. هنرستان‌ها از رونق افتاده‌اند و عوضش کلاس‌های رشته علوم تجربی و ریاضی فیزیک گوش‌تا‌گوش پر شده‌اند. دیگر کسی دلش نمی‌خواهد جوشکار و تراشکار یا خیاط شود. البته خانواده‌ها نیز در این تغییر ذائقه بی‌تاثیر نبودند و همچنین رسانه‌ها. رسانه‌ها و ناشران و مؤسسه‌های کمک‌آموزشی با بوق و کرنا کردن خدمات خود میل دانش‌آموزان را به این سمت تغییر داده‌اند؛ گویی بدون کتاب‌های کمک‌آموزشی و آزمون و کلاس‌های تقویتی نمی‌توان درس خواند! این مؤسسات اغلب با ساختن رؤیایی برای دانش‌آموزان در قالب دکتر و مهندس شدن، میل آن‌ها را به این سمت سوق می‌دهند. متأسفانه در سال‌های اخیر مافیای ناشران کتاب‌های کنکوری، روز‌به‌روز بر تعداد علاقه‌مندان به رشته‌های مهندسی و پزشکی افزوده است و نتیجه آن تب تند کنکور و رقابتی ناعادلانه میان دانش‌آموزان بوده است که بعدها عواقب جبران‌ناپذیری برای آن‌ها به بار آورده است.
احتمالاً این حکایت را شنیده باشید که روزی از انیشتین می‌پرسند که اگر فیزیکدان نمی‌شدی الان چه‌کاره بودی؟ او هم در جواب گفته بود پینه‌دوز! حتماً پینه‌دوز می‌شدم و به همه قول می‌دادم که انقدر پینه‌دوز قابلی شوم که شهرت انیشتین پینه‌دوز هم به پای شهرت انیشتین فیزیکدان می‌رسید. حالا این را بگذارید کنار انتخاب‌های این روزهای خودمان برای تحصیل و شغل، آنقدر آروزهای‌مان را با اندازه حرف مردم قواره کرده‌ایم که خودمان هم «دوست‌داشتن‌های»خودمان یادمان رفت. نتیجه‌اش هم این شد که وقتی نگاهی به دور و بر خودمان بیندازیم می‌بینیم هیچ‌کدام‌مان سر جای خودمان نیستیم؛ از پزشک‌هایی که انقدر زیاد شده‌اند که زده‌اند به کار ساخت‌و‌ساز و املاکی تا مهندسانی که کار فرهنگی می‌کنند و روزنامه‌نگارانی که مستند می‌سازند. البته شرایط وخیم اقتصادی کشور نیز در سال‌های اخیر بی‌تأثیر نبوده است. اما اگر دقت و آینده‌نگری بیشتری داشته باشیم شاید دیگر لازم نباشد هنداونه‌فروش سر کوچه‌مان پشت وانتش بنویسد «عاقبت دانشگاه رفتن!»
مشاغل فنی اگر چه بعضاً با درآمدهای پایینی شروع به کار می‌کنند اما پس از چند سال در این حرفه به درآمد بالایی خواهند رسی، اما جوانان این روزگار دیگر کمتر به این موضوع اهمیت می‌دهند. آن‌ها به انگیزه درآمد بهتر و بالاتر راهی مشاغل مهندسی می‌شوند اما در نیمه راه حقایق دیگری بر آن‌ها آشکار می‌شود. دانش‌آموزان با آرزوهای فراوان پا به این رشته‌ها می‌گذارند و وارد دانشگاه می‌شوند اما مگر کشور ما به چند هزار مهندس احتیاج دارد؟ چند صد هزار مهندس برق، چند صد هزار مهندس کامپیوتر، آی‌تی، مکانیک، عمران و… هر ساله از دانشگاه‌های کشور فارغ‌التحصیل می‌شوند که اغلب آن‌ها بازار کاری برای خود پیدا نمی‌کنند. به همین دلیل روز به روز آمار بیکاران تحصیل‌کرده در جامعه بیشتر و بیشتر می‌شود و همچنین تعداد افرادی که شغل‌هایی غیرمرتبط با رشته تحصیلی‌شان دارد هم افزایش یافته است. همه این آمارها نشان می‌دهد که انتخاب درست و به‌جا توسط این افراد انجام نمی‌شود.
همین مسأله سبب شد که موضوع کارآفرینی بیشتر از هر زمان دیگری در کشور ما مورد توجه قرار بگیرد. با وجود اینکه در کشورهای پیشرفته دنیا از حدود ۵۰‌سال قبل به موضوع کارآفرینی توجه جدی شده و حتی در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه هم از ۴۰سال پیش این موضوع را مورد توجه قرار داده‌اند، در کشور ما تا شروع اجرای برنامه سوم توسعه، توجه چندانی به کارآفرینی نشده بود. حتی در محافل علمی و دانشگاهی نیز به جز موارد بسیار معدود، فعالیتی در این زمینه صورت نگرفته بود. مشکل بیکاری و پیش‌بینی حادتر شدن آن در دهه هشتاد باعث شد که در زمان تدوین برنامه سوم توسعه، موضوع توسعه کارآفرینی مورد توجه قرار گیرد. در برنامه اخیر، توسعه کارآفرینی در سطح وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، صنایع و معادن و همچنین مؤسسه جهاد دانشگاهی به‌دلیل ارتباط با فعالیت‌های آن‌ها، مطرح شده است.
اما متأسفانه معنای واژه «کارآفرینی» سبب شده که مفهوم ایجاد کار و یا اشتغال‌زایی از این واژه برداشت شود. در حالی که کارآفرینی دارای مفهومی وسیع‌تر و با ارزش‌تر از اشتغال‌زایی است. این برداشت نادرست از این مفهوم و همچنین تورم نیروی انسانی بیکار در جامعه به‌خصوص در میان فارغ‌التحصیلان دانشگاهی، سبب شده بسیاری از سیاست‌هایی که برای توسعه آن اتخاذ شده و نیز در بخشنامه‌ها و سخنرانی‌های مسوولان در این خصوص، صرفاً جنبه اشتغال‌زایی برای آن در نظر گرفته شود. در حالی که کارآفرینی دارای پیامدهای مثبت و مهم دیگری همانند بارورشدن خلاقیت‌ها، ترغیب به نوآوری و توسعه آن، افزایش اعتماد به نفس، ایجاد و توسعه تکنولوژی، تولید ثروت در جامعه و افزایش رفاه عمومی است، در صورتی که فقط به جنبه اشتغال‌زایی آن توجه شود، از سایر پیامدهای آن بی‌بهره خواهیم ماند.
 اوضاع کارآفرینی در کشور
شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور در سال‌های اخیر باعث شده که در برنامه سوم توسعه به کارآفرینی خصوصاً در ابعاد پژوهشی و آموزش‌و‌پرورش کارآفرینان توجه شود و اعتباراتی نیز در این خصوص در نظر گرفته شود. علاوه بر آن، منافع اعتباری برای پژوهش و گسترش فرهنگ کارآفرینی و نیز برنامه‌ریزی و حمایت از کارآفرینان توسط دستگاه‌های اجرایی مختلف یعنی ستادی و صنعتی و کشاورزی و… در نظر گرفته شده است.
در تمام دنیا دانش‌آموزان قبل از ورود به دانشگاه، با مسأله کسب‌و‌کار آشنایی داشته و تجربه حضور در محیط کار را دارند؛ اما این مساله در ایران وجود ندارد. بچه‌های ایرانی با فضای کسب‌و‌کار و کارآفرینی بیگانه‌اند. به همین دلیل است که شش هفت سالی است دانشگاه شریف در حوزه نوجوانان وارد شده تا در زمینه کسب‌و‌کار، خلاقیت و نوآوری آن‌ها کاری انجام دهد. مثال آن مدرسه تابستانی کسب‌و‌کار شریف است که چند سالی می‌شود به وجود آمده است.
اهداف دانشگاه شریف از برگزاری آزمون کارآفرینی
دکتر سیدعلیرضا فیض‌بخش، مدیر پروژه استار، آزمون کارآفرینی، در معاونت آموزشی دانشگاه شریف، در دفتر خلاقیت و کارآفرینی این دانشگاه در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» گفت: «دانشگاه شریف چند سالی است که شروع به کار و تمرکز با بچه‌های جوان‌تر حتی قبل از سنین ورود به دانشگاه کرده است، مستقل از اینکه رشته تحصیلی آن‌ها چیست. چرا که با تمرکز بر روی این افراد می‌توان فضای کارآفرینی را برای آن‌ها فراهم کرد تا در دهه آتی تأثیر به‌سزایی بر روی اقتصاد کشور داشته باشد.»
این استاد دانشگاه شریف می‌گوید: «ما منابع محدودی را برای انجام این پروژه داریم، تعداد اساتید و شرایط دیگر محدود است به‌همین دلیل این دغدغه برای ما ایجاد شد که چطور می‌توانیم در کشور مستعدترین بچه‌ها را انتخاب کنیم و این سرمایه را برای آن‌ها هزینه کنیم. به‌خصوص اینکه بسیاری از افراد خوشنام ایرانی در این کشور و حتی در سراسر دنیا از روستای کوچکی کار خود را شروع کرده‌اند و اگر ما بتوانیم این افراد را شناسایی کرده و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کنیم حتماً تأثیر بزرگی بر روی اقتصاد کشور خواهد داشت. اما اگر بخواهیم در سطح کشور این بچه‌ها را شناسایی و غربالگری کنیم راهی به جز آزمون و تست برای ما باقی نمی‌ماند به همین دلیل ما سعی کردیم از تست‌های موجودی که در کشورمان است استفاده کنیم اما جلوتر که رفتیم متوجه شدیم که بسیاری از این تست‌ها قدیمی بوده و حتی بعضاً نتایج درستی را به دنبال ندارد. در نتیجه یک تیمی را تشکیل دادیم که در حدود ۱۱ماه پژوهش، مطالعه و استفاده از امکانات تکنولوژیک نقاط دیگر دنیا، یک تستی را تهیه کردیم که نه فقط در ایران بی‌نظیر است بلکه در دنیا نیز در جزو چهار تست اول به شمار می‌آید. اکنون ما تست دقیقی را داریم که می‌توانیم به وسیله آن بچه‌های سراسر کشور را اسکن کنیم و آماده‌ترین آن‌ها را به کارآفرینان بزرگ کشور تبدیل کنیم.»
رییس مرکز گسترش خلاقیت و کارآفرینی دانشگاه ادامه داد: «ما برای این تست دو ‌نوع خروجی در نظر گرفته‌ایم. نوع اول سرویسی است که به بچه‌ها و خانواده‌های‌شان درباره کارآفرینی در آینده اطلاعات می‌دهیم؛ عوامل موفقیت برای دنیای ۲۰‌سال آینده آن‌ها چه هستند؟ وضعیت فرد نسبت به این عوامل چگونه است؟ و از همه مهم‌تر درباره هر فاکتور، استراتژی‌هایی به آن‌ها داده می‌شود تا نقاط ضعف خود را برطرف و نقاط قوت خود را تقویت و پایدار کنند. برای هریک راهنمایی‌هایی داده می‌شود و البته در نهایت هم از سوی دانشگاه شریف یک گواهینامه به آن‌ها داده می‌شود که قابل ارائه به تمام مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان‌ها و نهادهایی است که این فرد بعدها در آن مشغول به کار خواهد شد.»
فیض‌بخش ادامه داد: «هیأت‌رییسه دانشگاه بسیار تأکید دارد که ما ظرف سه تا پنج سال به گونه‌ای عمل کنیم که این آزمون کارآفرینی چیزی شبیه به جی‌مت (تست‌های مهم دانشگاه‌های بزرگ دنیا برای کشف استعدادها) شود و هم اینکه شاید تا حدی بتوان این را جایگزین کنکور کرد. در حال حاضر یک تیم قوی روی این پروژه کار می‌کنند تا بتوان به بهترین نحو آن را برگزار کرد.»
۶هزار نفر از مستعدترین‌ها
این استاد دانشگاه ادامه داد: «همه افرادی که این تست را می‌دهند، صرف نظر از اینکه رشته تحصیلی آنها که ممکن است ریاضی، تجربی، هنر و … باشد، عضو باشگاه کارآفرینان جوان دانشگاه شریف می‌شوند، که هر‌از‌گاهی برای آن‌ها تعدادی مواد آموزشی ارسال می‌شود و برای آن‌ها کلاس‌هایی برگزار می‌شود. جدای از این سرویس عمومی که دانشگاه شریف به همه این بچه‌ها ارائه می‌کند، حدود ۶هزار نفر از مستعدترین بچه‌ها یعنی کسانی که شانس تبدیل شدن به آدم‌های تاثیرگذار در دو ‌دهه آینده را دارند در طی دو سال آزمون، انتخاب می‌شوندد و سرمایه‌گذاری پرورشی، آموزشی و تربیتی بر روی آن‌ها انجام می‌شود و به آن‌ها کمک می‌شود در کنار درس‌شان، هدایت شغلی شوند و استعدادشان را به مرحله عمل برسانند و مطمئن هستیم با سرمایه‌گذاری بر روی این افراد طی دو دهه آینده حدود سه هزار شغل بسیار عالی در کشور ایجاد شود. با این کار ما بر روی مهاجرت نخبگان تاثیرگذار خواهیم بود و افرادی که برای زندگی راحت‌تر کشور خودشان را ترک نکنند، بلکه بتوانند در همین‌جا درآمد بسیار خوبی داشته باشند و بر کشورشان تأثیر مثبت بگذارند، امیدواریم این تعداد کسب‌و‌کارهای نوآورانه بتواند اقتصاد کم‌توانِ تکمحصولیِ خام‌فروش ما را به اقتصادی پویا تبدیل کند.»
چگونه در آزمون شرکت کنیم؟
فیض‌بخش گفت: «افراد ۱۳ تا ۲۳‌سال می‌توانند در این آزمون شرکت کنند و البته تست‌های ۱۳ تا ۱۷‌ساله‌ها با تست‌های ۱۸ تا ۲۳‌ساله‌ها قدری متفاوت‌اند. البته اگر سن کسی در این تقسیم‌بندی هم نبود می‌تواند در این آزمون شرکت کند اما دانشگاه شریف قصد دارد آن سرمایه‌گذاری خاص را برای آن ۶هزار نفر در رنج سنی ۱۳ تا ۲۳‌سال انجام دهد، مگر کسی خارج از این گروه سنی آنقدر برجسته و مستعد باشد که دانشگاه به این نتیجه برسد که بر روی این فرد هم سرمایه‌گذاری کند. این آزمون اواخر آبان در تهران و اواخر آذرماه سال جاری در شهرستان‌ها برگزار خواهد شد. علاقه‌مندان می‌توانند از طریق سایت دانشگاه صنعتی شریف یا سایت www.sharifstar.com اقدام به ثبت‌نام کنند.»
(صبح‌نو، عارف چراغی)

پاسخ دادن

دیدگاه خود را وارد کنید
لطفا نام خود را وارد کنید